Schaapskooi

Landbouw
In 1815 had het dorp had één buitenplaats, 145 woningen, twee kerken en 854 bewoners. Er waren vier grote boerderijen, 34 kleine hoeven en 25 ‘keuters’ of arbeiderswoningen. Het grondgebied bestond uit ruim 400 hectaren bouwland, bijna 20 hectare weiland. Een derde deel van het bouwland werd voor rogge gebruik, twee-derde voor boekweit, en dat vooral al als veevoer. 

Schapen
Verder was er z’n 130 hectaren bos en ongeveer 850 hectare woeste velden voor een groot gedeelte uit heide. Het aantal schapen moet aanzienlijk zijn geweest. Schapen werden vooral om de mest gehouden, de stalmest werd ieder jaar naar de akkers gebracht. De uitvinding van de kunstmest verminderde de behoefte aan schapenmest en maakte het mogelijk de heide tot landbouwgrond te ontginnen. 

Foto: Ontginning heide

De schapen leverden wol, het wolkammen gebeurde vaak als huisvlijt door de arbeiders op het dorp. Later werd de wolkammerij overgenomen door fabriek Scheepjeswol in Veenendaal. 

Bijen
De grote oppervlakte aan heidevelden heeft ook de bijenteelt tot ontwikkeling gebracht. Vaak was dit voor boeren noodzakelijk om deze bestaansbronnen aan te boren omdat ze te weinig grond in gebruik hadden om van te kunnen leven. Bovendien werden die stukken grond gepacht tegen hoge lasten. De bijen werden gehouden vanwege de nectar, een zoete vloeistof die een heilzame werking had. 

Volgens de overlevering vond er al sinds 1400 een bijenmarkt plaats. Deze werd aan de tegenwoordige Nieuweweg in Veenendaal gehouden, vanouds op het grondgebied van Renswoude. 

Bij de plaats keuze speelde wellicht de centrale ligging die deze plek innam tussen de streken als de Veluwe, delen van Noord-Brabant en de Utrechtse Heuvelrug waar de bijenteelt, evenals in de Gelderse Vallei, een hoofdtak van bestaan was. De Veluwse imkers plaatsten hun zwermen op de boekweit velden waar ze snel op sterkte kwamen. Hierna vonden vele volkjes hun weg naar deze ‘Veense’ bijenmarkt. De Brabantse imkers kwamen naar de Veluwse boekweit velden en legden zich daar toe op de teelt van zwermvolken, die eveneens op de markt ten verkoop werden aangeboden.

Bovendien lag de locatie aan de toegangsweg naar de Betuwe waar de korfimkers massaal naar toe trokken om de volken in de fruitvelden in het voorjaar zwermrijp te maken. Klik hier voor een filmpje over de bijenmarkt. 

Foto: Rooms-Katholieke kerk, Nieuweweg, Renswoude, met bijenmarkt.

Foto: Boekweit en bijen

     
Foto: Bloeiende boekweit       

 
Foto: Boekweit, lijkt op beukennootjes