Lunterse beek
De oer oude Lunterse Beek was ooit rond de 30 km lang en heeft een zeer belangrijke functie in de afwatering van de Gelderse Vallei naar de Zuiderzee. Veel bewoners in de Vallei vestigden zich aan de Lunterse Beek, zo ontstonden er dorpjes zoals Renswoude. De Lunterse Beek kwam uiteindelijk het centrum van Amersfoort aan de zuidkant binnen om de grachten rond de stad op peil te houden. Aan de noordkant van de stad stroomde het overtollige water in de Eem.
Rond 1955 is de kronkelige Lunterse Beek rechtgetrokken. Tijdens natte periodes werd het water snel afgevoerd en de landbouw had daardoor geen last van overtollig water. Om het water niet té snel af te voeren en om een goed (grond) waterpeil te houden zijn er stuwen aangebracht. Ecologisch gezien minder goed voor de vegetatie en de vissen die in de beek zwemmen. Maar tijden veranderen en ook het klimaat en de omstandigheden zijn veranderd.
In Renswoude heeft Waterschap Vallei & Veluwe aan het begin van deze eeuw allerlei maatregelen genomen om de ecologische kwaliteit en diversiteit van en in de beek te verbeteren. De meanders van de Lunterse Beek zijn gedeeltelijk hersteld en de beek kronkelt weer door het landschap. Door verschillende stroomsnelheden en dieptes zijn diverse ecologische omstandigheden gecreëerd. In droge periodes is de Lunterse Beek een smal beekloopje terwijl in regenperiodes de beek voldoende ruimte heeft voor hoogwateropvang.
Lunterse Beek, Barneveldsestraat, hoogwateropvang 21-2-2022 | Hennie Blaauwendraat
Ten noorden van de Lunterse Beek, ligt het voormalig Fort Daatselaar, onderdeel van de Grebbelinie. De slotgracht van dit fort heeft ooit (situatie omstreeks 1850) stromend water gehad, gevoed door de oude loop van de Lunterse Beek. Daar waar de Lunterse Beek de Slaperdijk kruist, komt de Sprakelaarsbeek uit in de Lunterse Beek. Het waterschap heeft de de Lunterse- en de Sprakelaarsbeek weer via de slotgracht en de Daatselaarssloot geleid tot het punt waar de Nederwoudse Beek zich invoegt. Tussen dit punt en de noordzijde van Renswoude zijn allerlei maatregelen genomen om de ecologische kwaliteit en diversiteit van en in de beek te verbeteren. Stromend water door de slotgracht heeft de cultuurhistorische en natuurwaarde van Fort Daatselaar versterkt en hersteld. Naast de camping ligt een vispassage. De Nederwoudse Beek en Lunterse Beek zijn hierdoor weer migreerbaar voor vissen.
Dit maakt de Lunterse Beek samen met De Grebbelinie cultuurhistorisch en ecologisch een waardevol natuurgebied met recreatieve mogelijkheden. Hierover lopen diverse wandelroutes zowel korte ommetjes als langere routes voor fanatieke wandelaars.
Bron: Waterschap Vallei & Veluwe
